De CSRD, start ermee!

De CSRD is onderdeel van de European Green Deal, een pakket beleidsinitiatieven dat de EU moet helpen met de groene transitie, waarbij het einddoel klimaatneutraliteit in 2050 is. Waarom is dat belangrijk? Omdat we er samen voor moeten zorgen dat de opwarming van de aarde onder de 1.5℃ blijft. De CSRD is hiervoor een stapje vooruit. Het bevordert de ‘niet-financiële rapportageverplichting’. Zo helpt het belanghebbenden – zoals banken, investeerders en klanten – om inzicht te krijgen in de impact[1] van bedrijven en om hun duurzaamheidsprestaties met elkaar te kunnen vergelijken.

1. Voor wie en wanneer?

• Beursgenoteerde bedrijven moeten al in het boekjaar 2024 voldoen aan de CSRD;
• Het grotere mkb in boekjaar 2025. Dit zijn bedrijven die voldoen aan twee van de drie criteria:
  • gemiddeld meer dan 250 medewerkers,
  • meer dan € 20 miljoen op de balans,
  • of een netto jaarlijkse omzet hoger dan € 40 miljoen;
• Kleine en middelgrote mkb-ers in boekjaar 2026 (beursgenoteerde ondernemingen, kleine en middelgrote kredietinstellingen en (her)verzekeringsondernemingen).

Val je niet in deze doelgroep? Realiseer je dan dat het is slechts een kwestie van tijd is voordat je ook met de CSRD te maken krijgt (bv. als je in de keten zit van een partner die wel verplicht is om volgens de CSRD te rapporteren).

2. Om wat voor een soort informatie gaat het?

Nog niet alle details zijn op dit moment bekend, maar de verwachting is dat de standaarden in het tweede kwartaal van 2023 definitief gemaakt zullen worden. Uit de concept standaarden blijkt dat de verslaglegging volgens de CSRD uit drie ‘lagen’ bestaat:

1. Nieuwe informatievoorziening o.b.v. de CSRD;
2. Indicatoren uit wetgeving/standaarden die nu al verplicht zijn;
3. Prioriteiten die volgen uit de dubbele materialiteitsanalyse (maar in ieder geval moet klimaatverandering en eigen personeel terugkomen in de verslaglegging).

Het rapport moet volgens via een digitaal format aangeleverd worden en de content wordt beoordeeld door een externe ‘assurance provider’, zoals een accountant.

3. Zijn er ook voordelen i.p.v. verplichting aan deze nieuwe EU wet?

Op zich ben ik niet voor verplichtingen. Toch zie ik ook voordelen;

•      De dubbele materialiteitsanalyse

Een cruciaal onderdeel van de Europese duurzaamheidsverslaggeving is de zogeheten dubbele materialiteit; dit houdt in dat je moet rapporteren over het effect van de eigen bedrijfsactiviteiten op mens, milieu en samenleving en tegelijkertijd over de risico’s van buitenaf zoals klimaatverandering of grondstoffenschaarste. Het is een goede opdracht voor jou (en je partners) om risico’s in te schatten en je daar tijdig op voor te bereiden.

• Ketensamenwerking

Je zult niet alleen over je eigen duurzaamheidsprestaties moeten rapporteren, maar daarin ook je klanten en leveranciers mee moeten nemen. Misschien denk je ‘maar daar heb ik helemaal geen invloed op’ of ‘ik heb geen idee’ of ‘Jee, dat wordt complex’. Dat kan allemaal waar zijn, maar toch biedt de dubbele materialiteitsanalyse je de kans om goede gesprekken te starten en samen op onderzoek uit te gaan op welke thema’s je kunt samenwerken voor meer positieve impact. Je leert elkaar dus beter kennen en dat zou best wel eens meer business op kunnen gaan leveren bij bestaande relaties, en/of juist nieuwe partners en klanten aantrekken.

• Lange termijnstrategie

De CSRD is bedoeld om bedrijven structureel aan duurzaamheidsthema’s – de CSRD ESG-thema’s genoemd – te laten werken. Zo werk je aan een eerlijkere, groenere, gezondere, gelijkwaardige wereld voor volgende generaties. Belangrijk voor (de verkoop van je bedrijf aan) jouw opvolger.

• Versterken van je bedrijfscultuur

De wereld om ons heen verandert snel, en gaat niet vanzelf de goede kant op. Om met die verandering om te gaan, wordt de cultuur binnen je bedrijf steeds belangrijker. Steeds vaker zoeken mensen naar houvast en zingeving. De CSRD helpt je om woorden te geven aan en acties op te zetten om die zingeving, ofwel impact, vorm te geven. Als dat op een authentieke manier gebeurt, heeft dat aantrekkingskracht. Heel welkom in deze krappe arbeidsmarkt, hoor ik om me heen.

4. Wie binnen mijn bedrijf kan ik verantwoordelijk maken voor de uitvoering van de CSRD?

Alle medewerkers, ook jijzelf, maken impact en dragen daarom hun steentje (en informatie aan) bij aan de verantwoording t.a.v. de duurzaamheidsprestaties. Echter, voor de verslaglegging zou jouw Financial de lead moeten nemen. Duurzaamheid gaat tenslotte over continuïteit, de weerbaarheid en de toekomstbestendigheid van je organisatie. Dat is het werkterrein van de afdeling Finance & Control. Hij / zij zal de niet-financiële informatie moeten verzamelen en controleren op betrouwbaarheid. Vervolgens moet het ge(her)waardeerd en gecombineerd worden met de financiële data in een rapportage.

5. Zijn er al Nederlandse bedrijven die voldoen aan de CSRD?

Nee. Uit een onderzoek van KPMG – Sustainability Reporting-jaarverslagen (juli 2022) – blijkt dat er nog geen enkel Nederlands bedrijf voldoet aan de CSRD. Philips, DSM en Ahold Delhaize zijn het verst op dit vlak.

6. En nu, wat moet ik doen?

Check eerst of en vanaf wanneer je verplicht bent om aan de CSRD te voldoen.

Maar ook als je nog niet verplicht bent, adviseer ik om werk te maken van de volgende punten:

• Geef duurzame ontwikkeling een strategische plek in je ‘governance’
• Stel een team samen (én betrek alle medewerkers)
• Analyseer aan welke indicatoren je al voldoet en welke er missen
• Maak een prioriteitenlijst en een plan van aanpak
• Bereken / beschrijf de impact van de prioriteiten en stel – lange termijn – doelen
• Organiseer een kick-off
• Vertaal de prioriteiten samen met de medewerkers naar duidelijke rollen, taken en verantwoordelijkheden.
• Richt een meetsysteem in of vul een bestaand management informatiesysteem aan
• Start met het verzamelen van gegevens en data
• Voer een (dubbele) materialiteitsanalyse uit
• Rapporteer de voortgang structureel aan alle medewerkers
• Stel aan het einde van het jaar een integrale rapportage op. Wees eerlijk & transparant over wat je bereikt hebt, wat je geleerd hebt en hoe je verder gaat
• Als je op termijn geaudit gaat worden door een externe ‘assurance provider’, plan dan ruim daarvoor een interne audit
• Vier je duurzame successen samen!
• Maak opnieuw een prioriteitenlijst voor het jaar dat volgt en ga een stap (of nog liever; een paar stappen) verder.

7. Nog andere tips?

1. Koop het boek ‘Impactvol ondernemen in de praktijk’ waarin de basis van de CSRD staat uitgelegd en hoe je dit per rol binnen je bedrijf kunt toepassen. Heeft geeft je beeld & taal om intern over de CSRD (en impact) te praten;
2. Luister naar de podcastaflevering #10, #14 en #19 van ‘Elise in MVO-land’;
3. Bekijk de rapportages van Philips, DSM en Ahold om daar inspiratie uit te halen;
4. Sluit je aan bij initiatieven of platfora die je voorzien in de laatste ontwikkelingen rondom de CSRD.

Heb je nog vragen of aanvullingen, laat het me dan weten!

[1] Impact: de gevolgen van de kernactiviteiten van een bedrijf op zijn omgeving, uitgedrukt in verandering (toe- en afname) van de zes vormen van kapitaal (sociaal netwerk kapitaal, menselijk kapitaal, geproduceerd kapitaal, natuurlijk kapitaal, intellectueel kapitaal en financieel kapitaal).