Samen met Ingeborg Boon las ik ‘No Time, Verander nu, voor het klimaat alles verandert’ van auteur Naomi Klein. Een indrukwekkend boek van voor tot achter. Waarom lees je hieronder…
Eerste indruk
‘Heftig!’
‘Wat erg! Dat mensen dit doen.’
Waar gaat dit boek over
Verander de wereld, begin bij jezelf en mobiliseer anderen. In het kort is dat de kernboodschap van activist en journalist Naomi Klein. De verhitting van de aarde door de uitstoot van CO2 en de daarmee gepaard gaande natuurrampen zijn nu nog te stoppen. Dan moeten ‘we’ allemaal fossiele brandstoffen zoals olie, kolen en gas afzweren én afstappen van het idee van oneindige economische groei.
Waarom zou je dit boek moeten lezen?
Het is een aaneenschakeling van verhalen, feiten, historische gebeurtenissen in mondiaal verband. Interessant en leerzaam dus.
‘Wist je dat… rijke mensen 250% meer vervuilen dan armen. Of, dat de olie en gas industrie voor $ 400.000 per dag voor lobby-activiteiten betaald (2013).’
Er wordt van dit boek gezegd dat het de nieuwe bijbel wordt voor de nieuwe generatie wereldverbeteraars. Een must-read als je met social business, duurzaamheid of goede doelen bezig bent.
‘We do not need “The Great Depression (‘70’s)”, we just need “The Great Transition”’
Ben je eraan toe om de realiteit onder ogen te zien, ook dan zou ik dit boek lezen. ‘De hersenspinsels over rijke redders of knappe ingenieurs leiden ons af van wat echt moet gebeuren: consuminderen, energiebesparende maatregelen nemen, alleen nog hernieuwbare energie gebruiken, en tegelijkertijd toewerken naar een meer lokale economie, een andere landbouw en een eerlijke verdeling wereldwijd.’
Mijn reflectie…
Ik heb heel wat aantekeningen gemaakt over wat mij aan het denken heeft gezet tijdens het lezen van het boek. Hieronder deel ik er een paar:
Overdenking 1
Naomi Klein geeft aan de massa te willen bereiken en te activeren. Ze noemt dat ‘Blockadia**’, verandering van onderaf. Ze heeft daar grote verwachtingen van. Mijn eerste twijfel zit ‘m in haar hoge verwachtingen van het individu. Het stijgen van de temperatuur (met 4 – 6 graden) van de aarde en de consequenties ervan zijn nog veel te abstract. De urgentie is – op dit moment – nog niet groot genoeg. Het wordt nu nog gezien als een mondiaal probleem en niet iets wat je zelf kunt veranderen. Daarom verwacht ik (nog) geen massabeweging tegen klimaatverandering.
Overdenking 2
Zo’n dikke pil lezen, vraagt wel wat van je doorzettingsvermogen. Ook voor mij, iemand die al heel bewust is als het gaat om MVO*. Dus als je dan de massa wil bereiken, zoals Naomi aangeeft, dan lijkt mij dit dikke boek niet het juiste middel en ‘Blockadia’ – zoals met voorbeelden beschreven – lijkt me voor velen te activistisch. Het is te groots. Bovendien zijn het veelal Amerikaanse en Canadese voorbeelden. Niet iedereen kan zich hiermee identificeren.
Overigens waardeer ik haar poging om vergelijkingen te trekken met belangrijke voorbeelden uit de geschiedenis zoals de afschaffing van de slavernij wel. Die verandering kwam ook van onderaf. Daarmee probeert ze ons allemaal moed in te praten. Tegelijkertijd trekt ze de overeenkomst tussen toen en nu: destijds verrijkten de rijken zich aan slavernij. Ze betaalden niets voor hun arbeidskrachten. Dat geldt ook voor het heden; de vervuilers die zich verrijken zich aan hun handel maar betalen niets/nauwelijks voor bijvoorbeeld CO2-uitstoot.
Overdenking 3
Ze schrijft ook: ‘Maar voordat die veranderingen kunnen plaatsvinden, voordat we kunnen geloven dat klimaatverandering ons kan veranderen, moeten we stoppen met wegkijken.’ Wakker ben je zeker na het lezen van het boek. De afsluitende vraag ‘De geschiedenis klopte op je deur. Heb je open gedaan?’ zette mij in ieder geval aan het denken. Maar dat ‘Blockadia’ en hoopvolle verhalen dé oplossing zijn voor dit ingewikkelde probleem, vind ik minder realistisch.
Wat nu?
Na het lezen van dit boek blijf ik mezelf afvragen: ‘Wat kan ik doen? Wat kan ik laten? Welke doelen stel ik mezelf? En hoe neem ik daarin mijn gezin/omgeving mee?’
Zal ik contact opnemen met Urgenda en meehelpen om een wandeltocht tegen klimaatverandering te organiseren (zie de ‘Peoples Climate March’ in het boek)? Of dichter bij huis; zal ik mijn buurt gaan organiseren voor zonnepanelen? Of zal ik – in het kader van Vonk, sprankelend MVO – inspirerende duurzame Nederlandse verhalen gaan verzamelen zodat we ons beter kunnen identificeren met de boodschap van dit boek? Ik ben er nog niet uit. Daar helpt het boek dus niet mee. Naomi roept elk individu op om zich te verenigen tegen klimaatverandering, maar ze maakt het niet praktisch genoeg. Althans niet voor mij…
Uiteraard ben ik ook nieuwsgierig naar jouw bevindingen en persoonlijke aanknopingspunten. Laat je me het weten?
Samenvattingen en recensies
Hierbij een aantal relevante links:
Economische groei kan echt niet meer
* MVO = Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
** Blockadia = een samenvoeging van utopia en arcadia