In maart 2021 verscheen de eindrapportage ‘Betrokken bij klimaat. Burgerfora aanbevolen’ van de adviescommissie Burgerbetrokkenheid bij klimaatbeleid onder leiding van voorzitter Alex Brenninkmeijer. Uiteraard trok dit rapport de aandacht van mij en partner Buurbuuf Marjon.
Rapport in het kort
Heel in het kort de strekking van het rapport; “Alle ideeën en initiatieven voor een positieve impact op het klimaat tot nog toe ten spijt, het blijkt behoorlijk lastig om burgers hier écht bij te betrekken. Het nieuwe kabinet staat voor de enorme uitdaging om ingrijpende keuzes voor een klimaatbestendig Nederland te maken. Alle sectoren worden hierin meegenomen; industrie, gebouwde omgeving, energie, mobiliteit, landbouw, etc. Ook moet veel aandacht uitgaan naar de maatschappelijke gevolgen en zal het klimaatbeleid op nationaal, regionaal en lokaal niveau uitgevoerd moeten worden. Goed om te zien dat er inmiddels vele burgerinitiatieven zijn ontstaan en dat de burger steeds meer een stem krijgt in het (lokale) klimaatbeleid. Als burgerfora serieus worden aangepakt, kan betrokkenheid van burgers vergroot worden, kan het draagvlak voor maatregelen verbreed worden en kan ook geprofiteerd worden van de kennis in de samenleving om klimaatmaatregelen wat betreft ontwerp
en uitvoering zo goed mogelijk aan te laten sluiten. Bovendien kan de ervaring met burgerfora ertoe bijdragen dat de dialoog in onze samenleving versterkt wordt en tegenstellingen die in de (digitale) media makkelijk opspelen – bijvoorbeeld rond klimaatmaatregelen – makkelijker overbrugd kunnen worden.”
Van burgerfora naar Buurtbuufs
Het hele vraagstuk is echter zo complex, dat door alleen de inzet van burgerfora we nog steeds niet zijn waar we moeten zijn. Wij, als BuurtBuufs, zien dergelijke fora als onderdeel van het hele systeemdenken rondom de klimaatproblematiek. In de afgelopen jaren hebben we gezien hoe waardevol het is om iedereen die mee wil denken uit te dagen om gezamenlijk met innovatieve ideeën te komen en daar verantwoordelijkheid voor te nemen. Juist door mensen uit alle hoeken van de samenleving samen te brengen, ontstaan de mooiste ideeën en concrete oplossingen.
Burgers vanaf het eerste moment betrekken
We weten dat burgers zich niet zomaar laten betrekken. Onze partner Populytics is daarom de eerste partner in onze schakel. In de Klimaatraadpleging van maart 2021 stonden de burgers als het ware in de schoenen van de bestuurder. Hierdoor kregen zij meer begrip voor de keuzes die bestuurders moesten maken. De afgelopen jaren heeft Populytics – eerst onder de vlag van TU Delft – nog veel meer ervaring opgedaan in het aanhaken van burgers door middel van online raadplegingen.
‘De klimaatthema’s zijn in alle gemeenten min of meer hetzelfde. Alleen het accent kan per straat of wijk wel degelijk verschillen. Waar de prioriteiten en zorgen – en dus de betrokkenheid – liggen voor burgers zoeken wij vroegtijdig uit voor de gemeenten die Buurtbuufs inschakelen.’ – Shannon Spruit, Populytics
Snelkookpan voor innovatieve ideeën
De input van de burgers nemen we mee in gesprekken met de partijen uit het ecosysteem, zoals een wijkbestuur, om samen de concrete uitdagingen op te stellen. Deze uitdagingen dienen als uitgangspunt voor de innovatieve ideeëngenerator, de Climathon. Iedereen in de buurt kan hieraan meedoen! Zowel in het meedenken als in de uiteindelijke realisatie van de oplossing. Speciaal voor jongeren zetten we het programma Young Innovators in, geïnitieerd door EIT Climate-KIC en in Nederland uitgevoerd door Stichting Technotrend. Desgewenst kunnen we ook de basisscholen hierbij betrekken.
‘Wij faciliteren partners zoals Buurtbuufs om tot systeeminnovatie te komen door ons innovatieve netwerk, onze aanpak en inspiratie van onze start-ups en scalers beschikbaar te stellen.’ – Savitri Groag, EIT Climate-KIC
Impact berekenen
De beste oplossingen uit de Climathon worden uitgewerkt in een plan van aanpak en gepresenteerd voor de gemeenteraad. Is de gemeenteraad ook enthousiast, dan wordt er vanuit de gemeente ondersteuning gegeven in de vorm van capaciteiten en middelen. Afhankelijk van de wensen van de gemeente, kan Populytics nog meer burgers betrekken in de gekozen klimaatoplossingen. Een belangrijke laatste stap zijn de berekeningen van onze partner Impact Forecast voor de daadwerkelijk gerealiseerde CO2 besparing en circulariteit op basis van de uitgevoerde plannen. Vervolgens gaan zij met de burgers in gesprek over de stappen die ze kunnen zetten om de footprint verder te verkleinen. Dit helpt de gemeente in de bewijslast ten aanzien van CO2 reductie. En zo helpen burgers en gemeenten elkaar in het realiseren van klimaatbeleid.
‘Impact Forcast berekent de impact van klimaatoplossingen en communiceert dit op zo’n manier dat iedereen het kan begrijpen. Zodat we met elkaar in gesprek kunnen gaan over wat er goed gaat en wat er beter kan. Op technisch vlak, maar ook in gedrag.’ – Bram van der Grinten, Impact Forecast
Opschalen naar internationaal niveau
Buurtbuufs maakt de schakel compleet met het (inter)nationale netwerk van EIT Climate-KIC, een Europese netwerkorganisaties met ruim 400 partners in het bedrijfsleven, overheden, universiteiten, kennisinstituten, start-ups en studenten. Is er een lokale oplossing interessant om (inter)nationaal op te schalen, dan kan EIT Climate-KIC deze verbindingen leggen!
Het begin van het einde
We zien het doorlopen van het Buurtbuuf netwerk en activiteiten niet als iets eenmaligs. Het is het begin van een transitie in het sociale, ecologische en economische systeem van een gemeente. Waarbij de relatie tussen burgers, wijkraden en gemeenten centraal staat en Buurtbuufs ondersteunt. De uitkomst van de laatste Buurtbuuf-schakel is weer input voor een nieuwe Buurtbuuf cyclus, waarbij burgers steeds enthousiaster worden op basis van een continue reeks kleine en grote successen in hun wijk, buurt, gemeente.
Kom maar door
Dit gezegd hebbende, kom ik terug op het rapport ‘Betrokken bij klimaat. Burgerfora aanbevolen’. Buurtbuufs & partners zijn een serieuze invulling van Burgerfora en nog veel meer. Meneer Brenninkmeijer of andere leden van de adviescommissie; als u gemeenten & actieve wijken/straten kent die willen doorpakken met Burgerfora, wijs ze dan s.v.p. naar Buurtbuufs & Co?! Of, als je zelf iets wil doen, als je ervoor wil zorgen dat burgers een stem krijgen voor klimaatveranderingen in je buurt, neem contact met ons op (Elise Vonk, mobiel: 0681863987 en mail: elise@vonk-mvo.nl).